Het wettelijk garantiestelsel
Iedereen heeft er wel eens mee te maken: garantie bij de aankoop van een product. Zowel in het zakelijke verkeer als bij consumenten worden dagelijks vele koopovereenkomsten gesloten. De Nederlandse wet geeft een gedegen waarborging voor de belangen van de koper. In de praktijk blijkt echter vaak dat men niet goed op de hoogte is van de inhoud van ons wettelijk garantiestelsel, ondanks dat bijna iedereen met dit onderwerp van doen heeft. Hoe werkt de wettelijke garantie precies? U leest het in een blog van onze juridisch stagiair!
(Non)conformiteit
Een groot misverstand is dat de verkoper of de fabrikant altijd bepaalt hoe lang iemand garantie heeft op een product. Er zit verschil tussen de wettelijke garantie en de zogeheten fabrieksgarantie of commerciële garantie. Een fabrikant of verkoper heeft de vrijheid om garant te staan voor de werking van zijn product. Raakt het product defect binnen deze termijn, dan is de fabrikant in beginsel verplicht om het defect te verhelpen. Hij stond hier immers garant voor. Raakt het product defect buiten deze garantietermijn, dan kan mogelijk aanspraak gemaakt worden op de wettelijke garantie.
De wet schrijft namelijk voor dat een product aan de gesloten koopovereenkomst moet ‘beantwoorden’. Concreet betekent dit dat het product dat aan de koopovereenkomst ten grondslag ligt, moet voldoen aan de verwachtingen die de koper ervan heeft. Die verwachtingen moeten uiteraard niet buitensporig zijn en moeten in lijn zijn met wat een gemiddelde koper mag verwachten. Deze verwachting noemen we het ‘gerechtvaardigd verwachtingspatroon’. Het gerechtvaardigd verwachtingspatroon bepaalt hoe lang iemand garantie heeft op een product. Indien het product niet voldoet aan het gerechtvaardigd verwachtingspatroon spreekt men van een ‘non-conforme levering’. Voldoet het product wel aan de verwachtingen dan is sprake van een ‘conforme levering’.
Non-conformiteit: open norm
Of een verkoper conform heeft geleverd wordt beoordeeld aan de hand van een ‘open norm’. Een rechter neemt alle feiten en omstandigheden van dat individuele geval in zijn afweging mee en bepaalt voorts of de verwachtingen van de koper juist waren. Pas dan kan een rechter concluderen of een verkoper conform heeft geleverd. Dat gerechtvaardigd verwachtingspatroon kan volgen uit elk feit of iedere omstandigheid. De bekendste toetsingscriteria zijn als volgt:
-het merk van het product;
-de prijs van het product (ten opzichte van andere producten in die productgroep);
-de aard van het product (komen bij dit product veel defecten voor?);
-de mededelingen die de verkoper heeft gedaan over de eigenschappen van het product.
Consumentenkoop én zakelijke koopovereenkomst
Dat slechts een consument gebruik kan maken van de wetgeving met betrekking tot non-conformiteit, is iets wat wordt gedacht in de praktijk maar dit is onjuist. Ook een zakelijke koper mag een product verwachten dat aan de koopovereenkomst beantwoordt. Er is echter wel een aantal beduidende verschillen. De twee belangrijkste zijn als volgt. Ten eerste kan de wetgeving met betrekking tot non-conformiteit worden uitgesloten in zakelijke koopovereenkomsten, waardoor de zakelijke koper dit recht tóch niet toekomt. Dit is bij consumenten niet mogelijk. Ten tweede heeft een consument een gunstigere bewijspositie. Als het product defecten vertoont binnen zes maanden na de aanschafdatum, moet de verkoper bewijzen dat er sprake is van een conforme levering in plaats van een non-conforme. Bij een zakelijke koopovereenkomst is dat anders: de zakelijke koper moet vanaf dag één bewijzen dat er sprake is van een non-conforme levering. Overigens moet de consument ook na zes maanden bewijzen dat er sprake is van een non-conforme levering.
De gevolgen van non-conformiteit
Zodra een product niet beantwoordt aan de overeenkomst, verkrijgt de koper nieuwe rechten en komen er nieuwe verplichtingen op de verkoper te rusten. De verkoper moet zorgen dat het product alsnog beantwoordt aan de overeenkomst. Hij moet het product herstellen of vervangen. Doet of kan de verkoper dit niet, (pas) dan krijgt de koper het recht om de koopovereenkomst te ontbinden. Ontbinding zal er meestal voor zorgen dat de verkoper het (defecte) product terugkrijgt en de koper het aankoopbedrag terug zal ontvangen.
Onoordeelkundig gebruik
Niet ieder gebrek zorgt ervoor dat het product niet aan de koopovereenkomst beantwoordt. Dit komt vaak voor bij tweedehandsauto’s. Zodra bijvoorbeeld de airco of stoelverwarming het begeeft, hoeft dit nog niet te betekenen dat de auto niet voldoet aan de verwachtingen die een koper mag hebben, daar waar dit mogelijk wel het geval was geweest als in dezelfde omstandigheden de motor de geest had gegeven. Daarnaast mag het defect geen gevolg zijn van het niet op juiste wijze gebruiken van het product: ‘onoordeelkundig gebruik’.
Juridisch advies
Het bovenstaande is slechts in een notendop ons wettelijk garantiestelsel, geschreven door onze juridische stagiair. Indien u vragen heeft hierover kunt u contact met ons opnemen.
Juridisch advies
Heeft u vragen over het bovenstaande? Neem vrijblijvend contact met ons op!
Legal8 Advocaten & Bedrijfsjuristen
03-09-2018
