De verzekeringsovereenkomst is in artikel 7:925 BW gedefinieerd als de overeenkomst waarbij de ene partij, de verzekeraar, zich tegen het genot van premie jegens haar wederpartij, de verzekeringnemer, verbindt tot het doen van een of meer uitkeringen, en bij het sluiten van de overeenkomst voor partijen geen zekerheid bestaat, dat, wanneer of tot welk bedrag enige uitkering moet worden gedaan of ook hoelang de overeengekomen premiebetaling zal duren. Dit is de basis van de verzekeringsovereenkomst: het betalen van een premie, het doen van een uitkering en onzekerheid.
Onzekerheid is het uitgangspunt van partijen bij een verzekering. Je beschermt je met een verzekering tegen onverwachte gebeurtenissen. En zoals verzekeraars vaak zeggen: “een brandend huis kunnen wij niet verzekeren tegen brand”.
Schadeverzekering en sommenverzekering
Er zijn op grond van artikel 7:925 BW twee soorten verzekeringen: een schadeverzekering en een sommenverzekering. Bij een schadeverzekering vergoedt de verzekeraar de werkelijk geleden schade. Het doel is het beschermen van het vermogen van de verzekerde. Bij een sommenverzekering wordt niet de concrete schade berekend, maar wordt een vast bedrag vastgesteld dat wordt uitgekeerd als het door de verzekering beschermde scenario zich voordoet. Bij een sommenverzekering is hetgeen verzekerd is een persoon. Denk aan een levensverzekering. Bij een sommenverzekering is niet vereist dat daadwerkelijk vermogensschade wordt geleden, wat dus wel vereist is bij een schadeverzekering.
Causaal verband
Om tot schadevergoeding te komen, is onder andere een causaal verband vereist: een oorzakelijk verband tussen de schade en de (gestelde) oorzaak van de schade. Heeft degene die schade heeft geleden een verzekering waarop hij een beroep kan doen, dan kan zich in de verhouding verzekerde-verzekeraar de vraag aandienen of de oorzaak van de schade onder de dekking van de verzekering valt. Soms bevat de verzekeringsovereenkomst of de polisvoorwaarden een causaliteitsmaatstaf. Denk aan de conditio sine qua non (noodzakelijke voorwaarde), de causa proxima (de meest dichtstbijzijnde gebeurtenis prevaleert) of de dominant cause (alleen de dominante reden wordt in aanmerking genomen). Als de polisvoorwaarden geen causaliteitsmaatstaf bevatten, dan hangt het antwoord op de vraag of de schade is gedekt af of de gebeurtenis waardoor de schade is veroorzaakt de ‘rechtens relevante oorzaak’ is geweest van de schade. De verzekeringsovereenkomst zal dan uitgelegd kunnen worden.
Hoge Raad 15 oktober 2021: verzekering tegen stormschade
In een zeer recent arrest van de Hoge Raad speelde het volgende. Het gaat om een agrarische onderneming die een verzekering heeft afgesloten bij Allianz. De verzekering biedt dekking tegen stormschade. Helaas wordt het bedrijf getroffen door een heftige storm (een zogenoemde ‘supercell’). De storm ging gepaard met veel hagel en flinke windstoten. Er is veel schade ontstaan en deze schade is gemeld bij Allianz. Allianz weigert echter uit te keren omdat de schade volgens een expert van Allianz is ontstaan door hagel, wat een niet verzekerde gebeurtenis is. Alleen stormschade is verzekerd. Bij de rechter vordert de onderneming nakoming van de verzekeringsovereenkomst. De rechtbank wijst een deel van de vordering toe, maar het hof wijst de volledige vordering af. Volgens het hof hangt het antwoord op de vraag of de schade is gedekt af of de storm de ‘rechtens relevante oorzaak’ is geweest van de schade. Ofwel de dominant cause: was de storm de meest dominante factor voor het ontstaan van de schade? En volgens het hof zou een gemiddeld persoon niet de storm maar de hagel als dominant cause van de schade aanwijzen. Het hof geeft ook nog aan dat de onderneming hagelschade separaat had kunnen verzekeren, maar dat blijkbaar niet heeft gedaan. Eigen schuld, dikke bult zeg maar.
De Hoge Raad is van oordeel dat het hof onterecht heeft gekozen voor de dominant cause-leer. Zonder nadere toelichting had het hof ook een andere causaliteitsmaatstaf kunnen nemen met mogelijk een ander oordeel tot gevolg. De onderneming trekt toch aan het kortste eind omdat ook de Hoge Raad van mening is dat de onderneming hagelschade had kunnen verzekeren. Het gaat namelijk om een zogenoemde ‘named perils-polis’ waarbij de verzekerde per evenement voor een bepaalde dekking kiest. Door niet voor hagelschade te kiezen, terwijl die optie er wel was, trekt de onderneming dus aan het kortste eind.
Tip
Let als ondernemer op met name bij een named perils-polis dat alle te verwachten oorzaken van schade ook daadwerkelijk verzekerd worden. Wil je stormschade verzekeren? Prima, maar denk ook na over specifieke evenementen zoals hagel- of regenschade die mogelijk dus niet onder de categorie stormschade vallen.
Het arrest van de Hoge Raad is hier te lezen: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2021:1523
Legal8 Advocaten
26-10-2021
