In deze blog zullen wij de – norm van – aansprakelijkheid van de bewindvoerder toelichten alsmede een recent en relevant arrest van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Mocht u hier vragen over hebben, dan vernemen wij deze vragen natuurlijk graag.
Aansprakelijkheid bewindvoerder
Op grond van de wet (artikel 1:444 BW) is een bewindvoerder jegens de rechthebbende aansprakelijk, indien hij in de zorg van een goed bewindvoerder te kort schiet, tenzij de tekortkoming hem niet kan worden toegerekend. De bewindvoerder dient zijn taak dus als goed bewindvoerder te verrichten en op hem rust dus een zekere zorgplicht. Maar wanneer kan gesproken worden van een ‘goed bewindvoerder’? En wanneer voldoet een bewindvoerder aan deze zorgplicht? Van dit laatste is kort gezegd sprake als de bewindvoerder aan de onder bewind staan goederen de zorg besteedt die men gewoonlijk ook aan eigen goederen geeft. Hieronder zullen wij nader op de norm van persoonlijke aansprakelijkheid van een bewindvoerder ingaan.
Norm voor aansprakelijkheid
Als ‘norm’ voor aansprakelijkheid van de bewindvoerder wordt doorgaans de zogenoemde ‘Maclou-norm’ aangehouden uit het Maclou-arrest van de Hoge Raad (welk arrest eigenlijk van toepassing is op de aansprakelijkheid van curatoren). De norm die uit dit arrest volgt is:
“Een curator behoort te handelen zoals in redelijkheid mag worden verlangd van een over voldoende inzicht en ervaring beschikkende curator die zijn taak met nauwgezetheid en inzet verricht.”
Het Maclou-arrest is via de volgende link te lezen (voor de liefhebbers): HR 19 april 1996, LJN ZC2047, NJ 1996/727.
Deze norm geldt ook ten aanzien van bewindvoerders:
“Een bewindvoerder behoort te handelen zoals in redelijkheid mag worden verlangd van een over voldoende inzicht en ervaring beschikkende bewindvoerder die zijn taak met nauwgezetheid en inzet verricht.”
Dat deze norm ook geldt ten aanzien van bewindvoerders volgt uit vaste rechtspraak (zie bijvoorbeeld: ECLI:NL:RBUTR:2011:BR0713). Maar wat brengt deze norm nu concreet voor bewindvoerders mee?
Eigenlijk volgt uit deze normering dat schade die voortkomt uit begrijpelijke vergissingen of uit ongewone maar niet onacceptabele (beheers)beslissingen, buiten het schootsveld van de persoonlijke aansprakelijkheid van de bewindvoerder vallen. Maar als gesteld kan worden dat een andere goed bekend staande bewindvoerder niet hetzelfde zou hebben gehandeld, dan ligt de persoonlijke aansprakelijkheid van de bewindvoerder op de loer.
Arrest 18 april 2017: bewindvoerder aansprakelijk voor schade?
Laten we deze norm toetsen aan het arrest dat we in deze blog willen bespreken: het arrest van 18 april jl. van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Wat speelde er in dit arrest?
In deze procedure stelt de rechthebbende dat de bewindvoerder geen kwijtschelding voor haar heeft aangevraagd voor de gemeentelijke belastingen van het jaar 2015, terwijl zij hiervoor op grond van haar inkomen wel in aanmerking kwam. De bewindvoerder heeft op zijn beurt aangegeven dat hij dit niet heeft gedaan omdat hij de hiervoor benodigde stukken niet van de rechthebbende zou hebben ontvangen. De rechthebbende betwist op haar beurt dat de bewindvoerder haar om deze stukken heeft verzocht. Hoe oordeelt het hof hierover?
Het Gerechtshof overweegt in rechtsoverweging 5.3 als volgt:
“De hoofdtaak van een bewindvoerder is het beheren van alles wat onder bewind is gesteld. Tot de gewone werkzaamheden tijdens het bewind behoort ook het regelen en ordenen van de financiële huishouding van de rechthebbende. Hieronder valt bijvoorbeeld belastingaangifte doen, maar ook het aanvragen van (bijzondere) bijstand, toeslagen of kwijtscheldingen. Van de bewindvoerder wordt daarin een actieve houding verwacht. Vast staat dat [verweerster (de bewindvoerder), de voormalige bewindvoerder, geen kwijtschelding voor de gemeentelijke belastingen 2015 voor [verzoekster (de rechthebbende)] heeft aangevraagd terwijl zij daar wel voor in aanmerking kwam. Uit de stukken die zich in het dossier bevinden, kan het hof niet afleiden dat [verweerster] er bij [verzoekster] op heeft aangedrongen om bepaalde bescheiden te verstrekken zodat de kwijtschelding gemeentelijke belasting kon worden aangevraagd. Nu het op de weg van een bewindvoerder ligt om kwijtschelding aan te vragen indien dit mogelijk is en uit het dossier niet blijkt dat [verweerster] stappen heeft ondernomen om de kwijtschelding aan te (kunnen) vragen, concludeert het hof dat [verweerster] met betrekking tot de gemeentelijke belastingen 2015 toerekenbaar is tekortgeschoten in de (financiële) zorg die in dit geval van haar als goed bewindvoerder mocht worden verwacht. Het hof zal het verzoek van [verzoekster] toewijzen voor zover dit ziet op de gemeentelijke belastingen 2015.”
Conclusie hof: bewindvoerder aansprakelijk
Volgens het hof wordt van de bewindvoerder een actieve houding verwacht ter zake het doen van aangiften en het aanvragen van bijstand, toeslagen en/of kwijtscheldingen. Als een rechthebbende in aanmerking komt voor kwijtschelding van belastingen, dan dient de bewindvoerder daar dus actief op in te springen. In deze kwestie kon de bewindvoerder niet aantonen dat hij informatie had opgevraagd bij de rechthebbende om de kwijtschelding te kunnen aanvragen. Het hof oordeelt daarom dat de bewindvoerder is tekortgeschoten in de hiervoor vermelde zorgplicht van een goed bewindvoerder. De bewindvoerder wordt dus persoonlijk aansprakelijk gehouden voor de door de rechthebbende geleden schade ter zake de bedoelde belastingen.
Juridische tips
Wees er als bewindvoerder dus alert op dat rechters een actieve houding verwachten bij het doen van aangiften en het aanvragen van bijstand, toeslagen en kwijtscheldingen. Vraag – indien nodig – tijdig informatie op bij de rechthebbende. En doe dit het liefst schriftelijk (per e-mail is ook ‘schriftelijk’ en dus rechtsgeldig). Op een schriftelijk stuk kunt u zich juridisch gezien nu eenmaal makkelijker – succesvol – beroepen dan op een mondeling verzoek om informatie.
Geïnteresseerden kunnen dit arrest via de volgende link lezen: arrest
Vragen
Heeft u nog vragen over het bovenstaande? Neem dan eens contact met een van onze juristen op. Wij zijn u graag van dienst.
Legal8 Advocaten & Bedrijfsjuristen
25-08-2017
