Het is de laatste tijd veelvuldig in het landelijke nieuws: de Belastingdienst gaat vanaf 1 januari 2025 weer handhaven op schijnzelfstandigheid. Met schijnzelfstandige wordt bedoeld dat iemand zich presenteert als zelfstandige terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband (een arbeidsovereenkomst). Maar wat gaat er veranderen en wat betekent dit voor jou als ZZP’er en met name als organisatie die met ZZP’ers werkt?
Wet DBA en handhavingsmoratorium
Om de arbeidsrelatie tussen een ZZP’er en een opdrachtgever duidelijker te krijgen, is in 2016 de Wet DBA geïntroduceerd. Het onjuist beschouwen van een arbeidsrelatie als een overeenkomst van opdracht kan vergaande gevolgen hebben. Het uitgangspunt van de Wet DBA is dat opdrachtgevers en opdrachtnemers samen beoordelen of er sprake is van loondienst of van opdracht. Binnen de gekozen arbeidsrelatie maken zij vervolgens afspraken. De door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomsten geven daarbij een bepaalde mate van zekerheid.
Bij de invoering van de Wet DBA is besloten deze wet voorlopig niet te handhaven. Als blijkt dat een zzp’er toch in loondienst werkt, krijgen opdrachtgevers ook nog op dit moment dus geen naheffingen of boetes, tenzij sprake is van kwaadwillendheid. De zogenoemde ‘pakkans’ is jarenlang enorm laag geweest.
Schijnzelfstandigheid brengt overigens voor zowel de opdrachtgever als de ZZP’er risico’s met zich. Beiden kunnen worden geconfronteerd met naheffingen of boetes van het UWV of de Belastingdienst. Als een ZZP’er wordt aangemerkt als een werknemer, dan kan hij of zij ook een beroep doen op werknemersbescherming. Daarmee loopt de opdrachtgever (dan de werkgever dus) bijvoorbeeld het risico dat hij met terugwerkende kracht loon verschuldigd is over perioden dat de zzp’er bijvoorbeeld door ziekte niet kon werken. Ook kan de samenwerking met de schijnzelfstandige niet zomaar worden beëindigd. Daarmee liggen de risico’s met name bij de opdrachtgever.
Handhaving door de Belastingdienst
Het kabinet heeft al vaker aangekondigd dat dit zogeheten ‘handhavingsmoratorium’ zal worden opgeheven. De daadwerkelijke einddatum verschoof steeds. De laatste stand van zaken is een aangekondigde einddatum van 1 januari 2025: per die datum gaat de Belastingdienst handhaven. Het lijkt erop dat dit nu echt gaat gebeuren althans de Belastingdienst heeft zelf te kennen gegeven te gaan handhaven.
Beetje dubieus is natuurlijk wel dat de Belastingdienst zelf relatief veel ZZP’ers werkzaam heeft. De Belastingdienst zegt geen keuze te hebben door onder meer personeelstekort. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor de Belastingdienst, nietwaar? Geloofwaardigheid is toch wel enigszins in het geding…
Wat te doen?
Het is van belang met name voor opdrachtgevers die gebruik maken van ZZP’ers om zich voor te bereiden op de opheffing van het moratorium. Indien je een opdrachtgever bent, kun je dit bijvoorbeeld doen door kritisch te kijken naar de reeds lopende overeenkomsten van opdracht en op te letten bij het afsluiten van nieuwe opdrachtovereenkomsten. Zijn deze gebaseerd op de modelovereenkomsten van de Belastingdienst en is alles goed opgenomen? Zijn er signalen dat mogelijk sprake is van een arbeidsovereenkomst? Is de ZZP’er bij de KvK geregistreerd, heeft hij of zij een eigen website en meerdere opdrachtgevers? Kritischer kijken naar deze en andere punten is dus zeker van belang.
Juridisch advies schijnzelfstandigheid
Wij denken hierover graag met je mee. Schroom niet contact op te nemen om naar de bovenstaande risico’s te kijken en een eventuele (model) overeenkomst van opdracht op te stellen of te controleren.
