Het is inmiddels een aantal jaar geleden, maar veel mensen
kunnen het zich nog goed herinneren. In 2013 drukte een deelnemer van het
televisieprogramma Miljoenenjacht tijdens het spel op de ‘rode knop’ en
accepteerde daarmee een bod van de bank van
€ 125.000,-, terwijl hij er op dat moment toch aardig goed voor stond om een
veel hoger bedrag te winnen. Als onderdeel van het spel zijn deelnemers
verplicht door te spelen (dus ook na het accepteren van een bod). En wat bleek:
de deelnemer had de hoofdprijs in zijn koffertje: € 5.000.000,-! Overigens is
een bedrag van ruim een ton niet bepaald vervelend, maar vijf miljoen euro is
toch wel een heel ander verhaal… Snel nadat de deelnemer op de rode knop had
gedrukt (en voordat hij wist welk bedrag in zijn koffertje zat), zei hij dat
hij verder wilde spelen en dat hij dus met andere woorden ‘per ongeluk’ op de
rode knop had gedrukt. Producent Endemol stond dit echter niet toe (“drukken =
accepteren”); partijen komen er met elkaar niet uit en de deelnemer start
vervolgens een gerechtelijke procedure. Dit geschil is – naast de mediawaarde –
ook juridisch interessant en daarom het bespreken waard.
Rechtbank Amsterdam
Bij de Rechtbank Amsterdam stelt de deelnemer onder andere dat sprake is van een tekortkoming in de nakoming van de contractuele verplichtingen doordat hem ten onrechte het recht is ontzegd het spel na de tweede ronde verder te spelen (artikel 6:74 BW e.v.). De rechtbank is het niet eens met de deelnemer en is kort gezegd van oordeel dat de deelnemer door op de rode knop te drukken, het spel heeft beëindigd hetgeen hij in alle redelijkheid had moeten weten/begrijpen. Ook de uitingen na het drukken op de rode knop, maken dit niet anders. U kunt de uitspraak van de rechtbank via de volgende link lezen: rechtspraak.
Hoger beroep Gerechtshof Amsterdam
De deelnemer laat het hier niet bij zitten en gaat in hoger beroep bij het Gerechtshof Amsterdam. In hoger beroep stelt de deelnemer dat in de spelregels niets is opgenomen over het bestaan van een ‘rode knop’ waarop gedrukt zou moeten worden en dat hij met het drukken op de rode knop het spel niet heeft willen beëindigen (zijn ‘wil’ stemde niet met zijn ‘handeling’ overeen). Daarmee volgt naar zijn mening niet dat door een druk op de rode knop het bod van de bank is geaccepteerd. Pas na de betreffende uitzending heeft Endemol de spelregels aangepast en is daarin uitdrukkelijk opgenomen dat met het drukken op de rode knop, de deelnemer akkoord gaat met het aanbod van de bank. Het hof gaat met name in op de (juridische) betekenis van het drukken op de rode knop.
Drukken op de rode knop = aanvaarding bod
Ook het hof is het met de deelnemer oneens. Allereerst oordeelt het hof dat zijn keuze om het bod van de bank te aanvaarden een rechtshandeling is. Hierbij is het uitgangspunt (artikel 3:33 BW) dat een rechtshandeling een op rechtsgevolg gerichte wil vereist die zich door een verklaring heeft geopenbaard. Of anders gezegd: de wil van de deelnemer moet overeenstemmen met zijn verklaring. Het hof oordeelt dat – ondanks het feit dat niet uitdrukkelijk in de spelregels stond dat drukken op de rode knop een aanvaarding van het aanbod met zich brengt – met het drukken op de rode knop voldoende duidelijk is dat men daarmee het spel beëindigt en het bod accepteert. De deelnemer had zich bovendien voorafgaand aan het spel akkoord verklaard met het format van miljoenenjacht, welk spel al sinds 2008 op deze wijze gespeeld wordt en dus in deze vorm enige bekendheid geniet. Volgens het hof wist de deelnemer dus ‘hoe’ het spel in elkaar stak.
Gerechtvaardigd vertrouwen?
Het hof behandelt ook nog artikel 3:35 BW (het zogenoemde ‘gerechtvaardigd vertrouwen’), voor zover het standpunt van de deelnemer juist zou zijn, dat zijn wil niet overeenstemde met zijn verklaring. Dit artikel betreft het gerechtvaardigde vertrouwen en biedt de wederpartij (in dit geval: Endemol) bescherming tegen het beroep (van de deelnemer) op het ontbreken van wil. Endemol stelt dat zij gerechtvaardigd heeft mogen vertrouwen dat de deelnemer echt wilde stoppen door op de rode knop te drukken. Het hof oordeelt dat Endemol er inderdaad gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de deelnemer door het drukken op de knop het bod van de bank accepteerde en daarmee het spel beëindigde. Belangrijk hierbij is volgens het hof dat de deelnemer ‘overtuigend en resoluut met een karde klap’ op de rode knop drukte.
De deelnemer verliest ook het hoger beroep en moet genoegen nemen met ruim een ton. Het arrest van het hof is via de volgende link te lezen: rechtspraak.
Conclusie
Uiteindelijk komt in rechte vast te staan dat – gezien alle feiten en omstandigheden – het de deelnemer voldoende duidelijk was dat door het drukken op de rode knop, hij het bod van de bank accepteerde en daarmee het spel beëindigde. Endemol mocht er gerechtvaardigd op vertrouwen dat de deelnemer met het drukken op de knop, het bod op dat moment ook daadwerkelijk wilde accepteren.
Had het ook anders kunnen aflopen?
Er zijn situaties denkbaar waarin Endemol geen beroep op het gerechtvaardigd vertrouwen toekomt dat de wil van de deelnemer gericht is op het aanvaarden van het bod van de bank. Het hof benoemt zelf een paar situaties, zoals dat een deelnemer zijn evenwicht verliest of struikelt en in zijn val de rode knop indrukt. In dergelijke gevallen is het duidelijk(er) dat de wil van de deelnemer niet gericht is op het aanvaarden van het bod. Als deze deelnemer in 2013 dus een duikeling had gemaakt en in zijn val de rode knop had ingedrukt, dan was het wellicht anders afgelopen.
Juridische tip
Een interessante juridische kwestie dus. Endemol had het zichzelf wellicht (iets) makkelijker gemaakt als de schriftelijke spelregels voorafgaand aan het spel helemaal duidelijk en volledig waren geweest. Maar goed, uiteindelijk trekt Endemol aan het langste eind (ervan uitgaande dat er geen beroep in cassatie wordt ingesteld waarin een ander oordeel geveld wordt). Desalniettemin is ons advies aan ondernemingen om – of het om spelregels of andere voorwaarden gaat – deze zo duidelijk en zo volledig mogelijk op te stellen en door de deelnemers/gebruikers voor akkoord te laten tekenen.
Juridisch advies contractenrecht
Heeft u nog vragen over het bovenstaande? Neem dan eens contact met een van onze juristen/advocaten op. Wij zijn u graag van dienst.
Legal8 Advocaten & Bedrijfsjuristen
04-03-2019
