Klant Action krijgt Boeddhabeeld op hoofd. Action aansprakelijk voor schade?
Op een mooie dag in 2021 gaat een man winkelen onder andere in de welbekende Action. Hij bukte om een product van het onderste schap te pakken en terwijl hij gebukt stond pakte een andere klant een Boeddhabeeld van ca. 5 kg van de bovenste plank. Helaas viel het beeld op de gebukte man en liep hij hoofdletsel op. Hij is zelfs met een ambulance naar het ziekenhuis afgevoerd. Enige tijd later stelt de man Action aansprakelijk voor zijn schade. Dit komt mede omdat de man die het beeld liet vallen, niet meer te traceren is en hij vindt dat Action hierin meer had moeten doen. Hoe oordeelt de rechter hierover?
Action aansprakelijk voor schade?
De hamvraag in deze procedure is of Action aansprakelijk is voor de geleden en te lijden schade van deze man. De man legt aan dat verzoek primair ten grondslag dat Action gevaarzettend heeft gehandeld door een relatief zwaar Boeddhabeeld in het bovenste schap in plaats van in het onderste schap te plaatsen, waardoor een reële kans op schade bestond. Daar is op zich wel wat voor te zeggen zou je op het eerste gezicht denken. Het lijkt logischer om zware producten zo laag mogelijk te plaatsen. Subsidiair stelt de man dat Action de op haar rustende zorgplicht heeft geschonden door niet te voorkomen dat de klant die het Boeddhabeeld liet vallen de winkel verliet, waardoor de man de kans is ontnomen de klant te identificeren en de schade op de klant te verhalen.
Kelderluik-criteria
De kantonrechter overweegt ten aanzien van het primaire verzoek dat voor de vraag of Action aansprakelijk kan worden gehouden bepalend is of een ander aan een groter risico is blootgesteld dan onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs verantwoord is. Hierbij dient aansluiting te worden gezocht bij de zogenoemde Kelderluik-criteria uit het Kelderluik-arrest. In onze rubriek Oud maar Goud hebben wij dit arrest eerder al toegelicht:
De rechter meent dat Action niet aansprakelijk is en overweegt in deze Action-zaak letterlijk:
“Vast staat dat het ongeval niet is ontstaan doordat het Boeddhabeeld spontaan van het bovenste schap is gevallen, maar doordat een andere klant het Boeddhabeeld wilde pakken terwijl [verzoeker] daaronder op zijn hurken zat. Voor de vraag of Action daarvoor aansprakelijk kan worden gesteld is bepalend of een ander aan een groter risico is blootgesteld dan onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs verantwoord is. Daarbij dient te worden gelet op de mate van waarschijnlijkheid waarmee niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid kan worden verwacht, de hoegrootheid van de kans dat daaruit ongevallen ontstaan, de ernst die de gevolgen daarvan kunnen hebben en de mate van bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen (HR 5 november 1965, NJ 1966/136, Kelderluik).
Gelet op deze criteria is de kantonrechter van oordeel dat Action niet aansprakelijk is voor het ongeval dat [verzoeker] is overkomen. Niet betwist is dat het Boeddhabeeld zo’n 4,5 kilo woog en dat dit beeld op een schap stond dat zich op een afstand van 1,40 meter van de grond bevond. Dit betekent dat het Boeddhabeeld voor een staand persoon eenvoudig is te pakken zonder dat dit een bijzonder gevaar oplevert. Dit kan anders zijn wanneer je een dergelijk beeld pakt als iemand gehurkt onder dit schap zit, zoals de betreffende klant in dit geval heeft gedaan. Deze klant had zich naar het oordeel van de kantonrechter moeten realiseren dat het verstandig was geweest om te wachten met het pakken van het beeld totdat [verzoeker] zich aldaar had verwijderd. Dat betekent echter niet dat Action aansprakelijk is voor het onvoorzichtige gedrag van haar andere klant. Action hoefde er naar het oordeel van de kantonrechter namelijk geen rekening mee te houden dat deze klant dit zou doen, laat staan dat zij er rekening mee had moeten houden dat die klant het beeld ook nog eens zou laten vallen en wel precies op het hoofd van [verzoeker]. Naar het oordeel van de kantonrechter is hier sprake van een zeer ongelukkige samenloop van omstandigheden, waarvoor Action niet aansprakelijk kan worden gehouden.”
Er is dus sprake van een zeer ongelukkige samenloop van omstandigheden en niet van verwijtbaar of onvoorzichtig gedrag van Action. En dat Action de klant niet heeft tegengehouden toen deze direct na het ongeval de winkel verliet, leidt eveneens niet tot aansprakelijkheid. Immers, het ligt voor de hand dat de medewerkers van Action niet meteen duidelijk was wat er aan de hand was en dat zij zich eerst bekommerd hebben om de man die daar met letsel op de grond lag. Nu de klant (de veroorzaker van de schade) de winkel direct heeft verlaten was het voor de medewerkers van Action niet mogelijk deze klant tegen te houden, nog daargelaten of zij daartoe gehouden waren. Van onrechtmatig of onzorgvuldig handelen van deze medewerkers is geen sprake.
Deze uitspraak is te lezen via de volgende link:
https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:RBDHA:2023:21222
Juridisch advies voor ondernemingen
Ondanks dat Action in deze zaak niet aansprakelijk is voor de geleden schade, kan het voor een winkel verstandig zijn dergelijke relatief zware objecten iets lager in de schappen te plaatsen. Was het product namelijk zonder invloed van de andere klant gevallen, dan had het oordeel van de rechter zomaar anders kunnen uitpakken. Het is naar onze mening immers niet bezwaarlijk voor een winkel om zulke producten iets lager te plaatsen. Houd daar dus rekening mee.
