In onze blogreeks “oud, maar goud” bespreken wij oude uitspraken die vandaag de dag nog steeds relevant zijn. Wij gaan in op de overwegingen van de rechters en de uitkomsten van deze procedures maar geven ook achtergrondinformatie. Deze uitspraken zien met name op het arbeidsrecht, commerciële contractenrecht en procesrecht. In deze blog gaan wij in op het Beklamel arrest uit 1989 welk arrest erg relevant is voor het onderwerp van de aansprakelijkheid van bestuurders van ondernemingen.
Beklamel arrest en bestuurder Klaas
In het (in juridische kring) beroemde Beklamel arrest ging het over externe bestuurdersaansprakelijkheid van bestuurder Klaas. Klaas is directeur en enig aandeelhouder in de onderneming Beklamel B.V. In het jaar 1981 verkoop en levert een onderneming met de naam Stimulan B.V. een partij afgekeurde babyvoeding aan Beklamel. Als Beklamel vervolgens de koopprijs niet betaalt, spreken de bestuurders van beide ondernemingen met elkaar af dat Beklamel de partij goederen doorverkoopt aan Verveka B.V. en met de opbrengst Stimulan te voldoen. Op die manier dacht de bestuurder van Beklamel (Klaas genaamd) dat het alsnog goed zou komen.
De goederen worden volgens plan doorverkocht aan Verveka maar die laatste onderneming doet een beroep op verrekening van haar eigen vordering op Beklamel met de koopsom. De koopsom wordt dus verrekend en niet aan Beklamel betaald en laatstgenoemde blijft aldus tegenover Stimulan in gebreke. Helaas gaat Beklamel vervolgens failliet en Stimulan spreekt bestuurder Klaas aan tot betaling van de overeengekomen koopprijs met Beklamel.
Is bestuurder Klaas persoonlijk aansprakelijk?
Naar de mening van Stimulan is Klaas als bestuurder van Beklamel uit hoofde van onrechtmatige daad (artikel 6:162 BW) persoonlijk aansprakelijk omdat hij bij het aangaan van de overeenkomst met Stimulan wist of behoorde te begrijpen dat Beklamel haar verplichtingen uit die overeenkomst niet kon nakomen. De Hoge Raad oordeelt uiteindelijk dat voor het aannemen van persoonlijke aansprakelijkheid van Klaas onvoldoende is dat hij bij het aangaan van de overeenkomst wist, of moest begrijpen, dat Beklamel niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen. Volgens de Hoge Raad is ook vereist dat Klaas wist of moest begrijpen dat Beklamel geen verhaal zou bieden (HR 6 oktober 1989, nr. 13618, NJ 1990, 286, ECLI:NL:HR:1989:AB9521).
Beklamel norm
De norm of maatstaf die de Hoge Raad in het Beklamel arrest formuleert is:
“of [de bestuurder] bij het aangaan van de overeenkomst als directeur van [de vennootschap] wist, of er niet aan behoefde te twijfelen (redelijkerwijze behoorde te begrijpen), dat [de vennootschap] niet, of niet binnen een redelijke termijn, aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen en geen verhaal zou bieden voor de schade die [de derde] ten gevolge van die wanprestatie zou lijden.”
Deze norm ziet op situaties waarin de bestuurder namens de onderneming verbintenissen is aangegaan waaruit voor de vennootschap verplichtingen voortvloeien die de onderneming niet nakomt. Verder geldt dat de bestuurder wist of moest begrijpen dat de onderneming geen verhaal zou bieden zodat dit criterium met name in situaties van dreigende insolventie relevant.
De Beklamel norm heeft als gevolg dat wanneer bestuurders in situaties van dreigende insolventie een risico nemen nieuwe verplichtingen aan te gaan zonder transparante informatie te vertrekken over de (ongunstige) financiële toestand van de onderneming, zij daarmee het risico nemen persoonlijk aansprakelijk te worden gehouden als de BV insolvent geraakt.
Latere rechtspraak
In latere rechtspraak is de beklamel norm verder uitgewerkt en heden ten dage luidt de norm als volgt:
“indien de bestuurder namens de vennootschap een verbintenis is aangegaan en de vordering van de schuldeiser onbetaald blijft en onverhaalbaar blijkt, kan persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder worden aangenomen indien deze bij het aangaan van die verbintenis wist of redelijkerwijze behoorde te begrijpen dat de vennootschap niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen en geen verhaal zou bieden, behoudens door de bestuurder aan te voeren omstandigheden op grond waarvan de conclusie gerechtvaardigd is dat hem persoonlijk ter zake van de benadeling geen ernstig verwijt kan worden gemaakt” (HR Ontvanger/Roelofsen).
Is hieraan voldaan, dan kan en zal de bestuurder persoonlijk (dus in privé) aansprakelijk gesteld worden door derden. Het Beklamel arrest is vandaag de dag nog steeds relevant.
Juridisch advies bestuurdersaansprakelijkheid
Vragen of juridisch advies gewenst? Neem vooral eens contact met ons op!
