De Tweede Kamer heeft op 5 juli jl. een wetsvoorstel van D66 en GroenLinks aangenomen, dat het kort gezegd makkelijker maakt voor werknemers om een deel van de arbeidstijd thuis te werken. Als een werknemer één of meer dagen vanuit huis wil werken, moet de werkgever daar binnenkort serieus naar kijken. De vraag of deze aanstaande wetswijziging (als het allemaal doorgaat) grote wijzigingen met zich brengt of dat het allemaal wel zal meevallen, zal in deze blog worden behandeld. Lees vooral verder om erachter te komen hoe het zit en of werknemers een recht krijgen om thuis te mogen werken.
Huidige regels over thuiswerken
Sinds het thuiswerkadvies in verband met de coronapandemie door de overheid is vervalen, gelden de ‘normale regels’ over thuiswerken weer. Op dit moment is het zo dat er voor werknemer in beginsel geen recht bestaat om thuis te mogen werken ook al is thuiswerken (en met name hybridewerken) een stuk normaler geworden sinds de coronapandemie. Een werknemer kan in overleg met de werkgever geheel of gedeeltelijk werken vanuit huis. Of vanaf een andere werkplek. Hiervoor moet de werknemer een schriftelijk verzoek aan zijn werkgever doen en de werkgever moet een goede reden hebben om het verzoek te weigeren. Om zo’n verzoek te kunnen doen, moet de werknemer ook nog voldoen aan een aantal voorwaarden:
- De werknemer moet werken bij een bedrijf met minimaal 10 medewerkers.
- De werknemer moet minimaal een halfjaar in dienst zijn.
- De werknemer moet zijn verzoek schriftelijk doen en uiterlijk 2 maanden voor de gewenste ingangsdatum. In uw verzoek moet in ieder geval staan: de gewenste ingangsdatum en de gewenste werkplek.
De werkgever moet uiterlijk 1 maand voor de ingangsdatum reageren op het verzoek. Doet de werkgever dit niet? Dan mag de werkgever gaan werken zoals in zijn verzoek staat. Opletten geblazen dus voor werkgevers.
Werkgever kunnen het verzoek dus weigeren, wat schriftelijk moet gebeuren. De werkgever moet zoals hiervoor staat een goede reden hebben. Denk aan:
- Het is niet veilig of de plek waar de werknemer wil werken is niet geschikt voor het werk.
- Het geeft de werkgever problemen met het werkrooster.
- Het werk kan simpelweg niet ergens anders worden gedaan.
Als de werkgever het verzoek weigert, moet de werknemer 1 jaar wachten voordat hij een nieuw verzoek mag doen. In bedrijven met minder dan 10 medewerkers geldt het bovenstaande niet. De werkgever kan dan ‘gewoon’ weigeren als een werknemer een dergelijk verzoek doet.
Wet werken waar je wil
Het initiatiefwetsvoorstel voor de “Wet werken waar je wil” is op 5 juli 2022 aangenomen door de Tweede Kamer. Het wetsvoorstel wijzigt de Wet flexibel werken ten aanzien van verzoeken van werknemers tot aanpassing van de arbeidsplaats. Door deze aanstaande wetswijziging kan een verzoek van de werknemer tot aanpassing van de werkplek alleen door de werkgever worden afgewezen op basis van de maatstaf van redelijkheid en billijkheid. Het wetsvoorstel geldt voor werknemers en werkgevers in organisaties waarin 10 of meer werknemers werken en dus niet voor kleine bedrijven. De werknemer kan bij een verzoek om aanpassing van de arbeidsplaats alleen kiezen tussen (meer) werken vanaf het adres dat bij de werkgever staat geregistreerd als woonadres van de werknemer of (meer) werken vanaf de werklocatie van de werkgever.
Eerst was het de bedoeling dat een verzoek om aanpassing van de arbeidsplaats op dezelfde manier wordt behandeld als een verzoek om aanpassing van de werktijd of arbeidsduur. Bij een verzoek om aanpassing van de werktijd of arbeidsduur, kan de werkgever dit verzoek slechts weigeren indien zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zich daartegen verzetten. Die zware toets sluit niet aan op de praktijk ten aanzien van thuiswerken. De SER heeft daarom geadviseerd om voor het recht op thuiswerken de criteria voor afweging door de werkgever te veranderen naar “dat zijn belangen naar maatstaven van redelijkheid en billijk daarvoor moet wijken”. De initiatiefnemers van dit wetsvoorstel hebben middels een nota van wijziging het criteria aangepast.
Simpel(er) gezegd komt het erop neer dat:
- de werknemer die minimaal 6 maanden in dienst is een verzoek kan doen aan zijn werkgever om (deels/meer) vanuit een ander woonadres of andere passende arbeidsplaats te werken (binnen de EU);
- de werknemer dit verzoek moet doen uiterlijk twee maanden voor de beoogde ingangsdatum;
- de werkgever dit verzoek serieus moet overwegen en uiterlijk binnen één maand voor de beoogde ingangsdatum schriftelijk moet reageren op het voorstel;
- daarbij alle omstandigheden van het geval moeten worden betrokken;
- de werkgever het verzoek van de werknemer kan afwijzen indien zijn belangen naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid daarvoor moeten wijken.
Individuele belangenafweging
In feite houdt dit dus een individuele belangenafweging in tussen de belangen van de werkgever en van de werknemer. De werkgever zal moeten beoordelen of zijn belangen naar redelijkheid en billijkheid opwegen tegen de belangen van de werknemer. In de memorie van toelichting zijn als voorbeelden van werkgeversbelangen genoemd zoals sociale cohesie, samenwerking binnen teams en zware administratieve of financiële lasten voor de werkgever. Deze opsomming is niet limitatief dus er kan nog van alles anders te bedenken zijn.
Geen recht op thuiswerken: valt het allemaal dus wel mee?
Naar onze mening verandert er in juridische zin zeker iets met de Wet werken waar je wil, maar er komt geen onbeperkt of hard recht op thuiswerken voor werknemers. Naar onze mening lijkt het allemaal dus wel mee te vallen. Met deze wet (als het echt tot een wet komt; de Eerste Kamer moet nog instemmen) bestaat dus geen onbeperkt recht op thuiswerken. Wel zal een belangenafweging moeten plaatsvinden en dient de werkgever dus serieus in te gaan op een voorstel van de werknemer tot aanpassing van de werkplaats.
Tot slot en nogmaals: dit geldt allemaal niet voor kleine werkgevers (minder dan 10 werknemers).
Legal8
